Basis
principes
voor het gezin
INTRODUCTIE
Om te zeggen dat het gezin in een staat van verval in de westerse cultuur is, is een anticlimax. Velen hebben het gezegd. Velen zeggen het. En de familie blijft uit elkaar vallen. Ondanks de veelheid van boeken, seminars, alsmede deskundigen, echtgenoten en echtgenotes vervreemden zich nog steeds van elkaar, ouders van kinderen, en kinderen van ouders. Helaas, wat velen niet beseffen is, dat het probleem niet gewoon de westerse familie is, maar het westerse leven. Terwijl miljoenen worden besteed aan meer programma’s, betere methoden, en duidelijker training voor de ouders, wordt het echte probleem vaak niet aangepakt. De manier waarop wij westerlingen leven – de dingen waarvan we denken dat ze belangrijk zijn, de houdingen die we tegenover het leven hebben, de structuur van ons huiselijk leven – maakt veel van de goede adviezen die wij horen ineffectief.
Een voorbeeld kan volstaan. Hoewel veel christelijke ouders zich afvragen of het luisteren naar de muziek van hun tienerjaren wel geschikt is om naar te luisteren, en soms ruziën over het volume en het verbieden van deze of gene tape, zijn weinig moderne ouders ooit van mening dat de huidige muziek industrie, inclusief de christelijke muziek industrie, bepaalde christelijke waarden zo goed als vernietigd heeft. Stilte. Alleen al puur het geluid (zelfs mooi klinkende geluid) in veel huizen van vandaag, zou veel van onze grootouders uitgedreven hebben naar de weiden voor een rustige wandeling. Aanbidden. Wanneer in alle lawaai van de christelijke muziek van vandaag en de verafgoding van de favoriete groepen en het gedrang voor elke nieuwe opname en gekibbel over hoe luid te spelen, waar is dan het eerbiedige gevoel voor God? En hoeveel duizend dollar muzieksystemen (die nog geen nikkel in de hemel waard zijn) hebben het zwijgen opgelegd aan de stem van gezinnen die eenvoudig zingen maar oprecht God loven?
De kwestie is eenvoudig. Er zijn veel huizen die nooit gezond kunnen worden totdat een aantal ingrijpende veranderingen plaatsvinden in de structuur van de woning. Het zou dwaas zijn om te proberen een huis te bouwen in een moeras op strobalen. En het is net zo dwaas om te denken dat we goddelijke woningen kunnen bouwen op de algemeen geaccepteerde waarden in de westerse cultuur. Als we in de christelijke gezinnen strobalen in het fundament vinden, kunnen we het probleem niet oplossen door het inhuren van een aantal binnenhuisarchitecten om ons bij het schilderen te begeleiden. Het fundament heeft eerst hulp nodig.
Dit hoofdstuk gaat over fundamentele dingen. Vanuit de Schrift willen we zien hoe God bedoeld heeft hoe het gezin zou moeten zijn. We willen kijken naar concepten die fundamenteel zijn voor het gezin als sociale eenheid. En later willen we naar enkele strobalen kijken, waarmee onze cultuur ons onder druk heeft gezet om in onze huizen toe te passen, en die wij moeten verwerpen als we een gezond gezin willen hebben.
DE SOCIALE EENHEID
“Deze woorden, die ik u heden gebied, moeten in uw hart zijn. U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat” (Deuteronomium 6:6,7).
“Een wijze zoon verblijdt zijn vader, maar een dwaze zoon betekent verdriet voor zijn moeder. … Wie in de zomer verzamelt, is een verstandige zoon, wie in de oogsttijd diep slaapt, is een zoon die beschaamd maakt” (Spreuken 10:1,5).
“Kinderen, wees je ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is juist. Eer je vader en moeder (dat is het eerste gebod met een belofte), …
En vaders, wek geen toorn bij uw kinderen op, maar voed hen op in de onderwijzing en de terechtwijzing van de Heere” (Efeze 6:1,2 en 4).
Uit deze en soortgelijke Schriftplaatsen, kunnen we gemakkelijk zien dat God het gezin bedoeld heeft om de meest fundamentele sociale eenheid van de samenleving te zijn. Het is de plaats waar die activiteiten als een bezoek, eten, instructie, leren en spelen hun centrum hebben. De bedoeling van God is dat we met familieleden opp elkaar inwerken meer dan met iemand anders. En nadat God het huis als de primaire plaats van sociaal wederkerige invloed ingesteld heeft, gaf Hij vastgestelde richtlijnen voor een goede wederkerige invloed.
Als een sociale eenheid schiet het gezin in de westerse cultuur echter ernstig tekort. Degenen die willen werken gaan naar een bedrijf. Degenen die willen leren gaan naar school. Degenen die willen spelen gaan naar het park of het recreatie-centrum. Degenen die willen eten gaan naar de McDonalds. Bezoeken vinden slechts in af en toe plaats. Vele christelijke gezinnen vinden het vreemd dat de hele familie ‘s avonds thuis is. Maandagavond is er praktijk. Dinsdagavond is er balspel. Woensdagavond is er bidstond (voor sommigen). Donderdagavond is er schoonmaken van kantoren (tweede baan). Vrijdagavond is er een gezellige avondje gepland …. Druk, druk, druk! Een dergelijke sociale chaos was vrij ongewoon voor het gezin 100 jaar geleden. En ja, dat vaders moet worden verteld om dingen te doen met hun kinderen. Ouders moeten een “familieavond” of “nuttige tijd” plannen, omdat als sociale eenheid het gezin uit elkaar is gevallen.
Een deel van de druk van over-activiteit zal later meer worden besproken, maar voor nu, laten we er rekening mee houden dat elk kind en elke volwassene een gezond gezin als wederkerige invloed nodig heeft.
De GEZINNEN moeten samenwerken
Uiteraard is het terrein van het beroep aan het veranderen in onze moderne samenleving. Het huiselijke gezin is niet langer de norm. Veel Amish-people en Mennonieten zijn ervoor gegaan om zichzelf in de bouw te ontplooien. In sommige opzichten is dit goed – het biedt nog mogelijkheden voor vaders om te werken met zonen. Maar er zijn ook gevaren, als de vader zijn bedrijf uitoefent op het tempo van de vele Amerikaanse of Europese aannemers, wordt hij gemakkelijk zo in zijn werk overspoeld, dat hij weinig omgang heeft met zijn gezin. Het antwoord ligt, met andere woorden, niet eenvoudig het starten van een familiebedrijf, maar in de waardering van het optrekken met zijn gezin.
Wanneer de vader kan werken met zijn gezin, laat hij dat doen. Waar hij kan niet werken met zijn gezin in zijn beroep, moet hij in dat beroep ervoor zorgen dat het niet al zijn energie opeist en thuis werk plannen in zijn vrije tijd met zijn gezin. Tuinieren is een uitstekende vrije tijdsbesteding. Als dit onmogelijk is, kunnen andere projecten worden gekozen. Het is goed voor kinderen om te zien dat hun ouders werken. Het is goed voor ouders om hun kinderen te laten zien hoe te werken en om de kwaliteiten van een goede werknemer te tonen. Het is goed voor gezinnen om achter werkgerelateerde problemen te komen, verantwoordelijkheden delen, en de beloning van hard werken delen.
Het gezin behoort samen te eten en met elkaar te praten
Tegenstrijdige schema’s en jachtigheid lijken het samen gemunt te hebben te hebben op de gezinstafel in een algemene inspanning om vandaag gezinsmaaltijden uit te roeien. Het is waar, dat sommige schema-conflicten niet kunnen worden vermeden, vooral omdat oudere tieners meer en meer in de volwassen wereld beginnen te integreren. Het is ook waar echter dat een groot deel van de maaltijdsverstoring van vandaag gewoon het resultaat is van overbetrokkenheid. Veel van de activiteiten die tijdens de gezinsmaaltijd gehouden worden, zijn goede activiteiten. En het is niet verkeerd om bezig te zijn, maar er is iets fundamenteel mis wanneer de ongehaaste gezinsmaaltijd de zeldzame uitzondering is. En er moet iets fundamenteels aan gedaan worden.
Bij de beoordeling van activiteiten die het gezin apart van elkaar houden tijdens de maaltijden, is het goed om het verschil te overwegen tussen dienende activiteiten en activiteiten voor eigenbelang.
Dienende activiteiten zijn antwoorden van liefde op de behoeften van anderen. Mensen die ernstig zijn in hun toewijding aan Jezus Christus, zullen vaak bezig zijn op het gebied van dienende activiteiten. Jezus hield een maaltijd met zijn discipelen om met deze activiteiten een poosje te stoppen, en Hij ondernam stappen om hen te verlichten. “En Hij zei tegen hen: Komt u zelf mee naar een eenzame plaats, alleen, en rust wat uit; want er waren er velen die kwamen en die gingen, en zij hadden zelfs geen gelegenheid om te eten” (Mark 6:31).
Activiteiten voor eigenbelang aan de andere kant, zijn dingen die we in de eerste plaats doen voor ons eigen vermaak, plezier, of belangen. Dit soort activiteiten is niet allemaal verkeerd, met name als een middel tot verfrissing of verrijking, maar elk leven vol met dergelijke activiteiten zal zeker oppervlakkig zijn, leeg en onvervuld, ongeacht hoe opwindend het ook lijkt aan de oppervlakte. De westerse cultuur is overvoerd met activiteiten voor eigenbelang (en dus mensen die niet voldaan zijn). En, helaas zijn veel van de gezinnen verdeeld door het mislopen van de maaltijd vanwege dit soort activiteiten.
Beschouw de volgende lijst van typische activiteiten die de gezinsmaaltijd verdringen. Wat zijn dienende activiteiten? Wat zijn activiteiten voor eigenbelang? Welke, afhankelijk van de omstandigheden, zouden één van beiden kunnen zijn?
• balspel • commissie vergadering
• winkelen • praktijk
• het zingen • auto rijden/meerijden met vrienden
• gezellig samen zijn • het luisteren naar een zanggroep
• werken • het bijwonen van een vergadering
• op bezoek gaan • het werken aan een project
Gezinnen die ondervinden, dat de gezamenlijke maaltijd regelmatig verdrongen wordt, zouden gedurende een week of twee hun activiteiten moeten bekijken, en de aard van hun activiteiten vervolgens eerlijk moeten gaan beoordelen. Waar sprake is van dienende activiteiten, zouden ook tijden van verfrissing moeten worden gepland. Waar er activiteiten voor eigenbelang zijn, is een herwaardering van de prioriteiten noodzakelijk. De jaren van de tijd als gezin is gewoon te kort om op te offeren aan de altaren van verwennerij.
Bezuinigen op de eigen activiteiten voor eigenbelang zullen altijd weerstand ontmoeten. Niemand wil gaan stoppen. Verandering komt het beste met een bespreking van het probleem samen als gezin, het verduidelijken van gezinsprioriteiten, het instellen van redelijke richtlijnen, en deze dan te volgen voor een bepaalde tijdsperiode, waarna een nieuwe evaluatie plaatsvindt. De richtlijnen gelden dan niet alleen ter beperking van bepaalde activiteiten, maar moeten vervangen worden door meer gezonde activiteiten die voldoen aan de sociale behoeften van het gezin (voor een meer diepgaande bespreking van de familie-activiteiten, zie hoofdstuk 6).
Het gezin moet samen aanbidden
Terwijl moet worden erkend dat collectieve aanbidding centraal plaatsvindt in de kerk, aanbidding is ook een essentieel onderdeel van de sociale structuur van de familie. Gezinnen moeten samen bidden, samen zingen, samen Gods Woord lezen, en samen dankzeggingen doen. Het is onmogelijk om al de manieren te verwoorden waarop voor de gezonde familie de aanbiddingstijd kan zorgen voor veiligheid, stabiliteit, wijsheid, en groei voor gezinsleden.
Dezelfde krachten die de gezinnen van de gezamenlijke maaltijd beroven, beroven dezelfde gezinnen van de gezamenlijke aanbiddingstijd. Het jachtige leven, vooral het jachtige leven van plezier, groeit onrustbarend vergeleken met de rust die noodzakelijk is voor het lezen en het gebed. Er zijn veel meer spannende dingen te doen. Maar zoals we eerder opmerkten, de spannende dingen zijn zelden de voldoening gevende dingen op de lange termijn. Het gezin dat onregelmatig samen voor aanbidding samen is, leeft met een waardensysteem dat geen sterke christenen kan opbouwen. Integendeel, een dergelijke waardensysteem bereidt eigenlijk kinderen voor om verder te zwichten voor de druk van de zonde en wereldse samenleving.
Het gezin zou samen moeten spelen
Veel dingen zoals recreatie en plezier zijn overspeeld in onze samenleving, een spel heeft een zeer goede en gezonde plaats in het gezin. Het is goed voor de familie om samen te lachen. Het is goed voor kinderen om hun ouders in de informele en soms blunderende en komische situaties van de speeltijd te zien. Papa op handen en voeten te zien, doet iets goeds in de harten van zijn kinderen wat hij nooit op een andere manier bereiken kan. Spelletjes kunnen principes zoals rechtvaardigheid, eerlijkheid, groepsinspanning, en hoffelijkheid versterken. Ongestructureerde spelen, zoals het bouwen van steden in de zandbak of tenten op de vloer van de woonkamer, bevorderen creativiteit en samenwerking. Lezen of het vertellen van verhalen kan zowel plezierig als informatief zijn. Het punt hier is, dat al deze vormen van recreatie, in de juiste balans in wisselwerking met de rest van de familie, sociaal gezond zijn.
Het gezin zou gezellig moeten samenwerken in het instructie- en leerproces
God roept ouders op om goede leraren en kinderen om goede leerlingen te zijn, zodat zij op hun beurt goede leraren van hun kinderen kunnen worden. Deze samenwerking tussen ouders en hun kinderen begint al voor verbale communicatie mogelijk is. Het zet zich voort in een of andere vorm gedurende het hele leven. De verantwoordelijkheid van de ouders om hun kinderen te onderwijzen is er één die voor bepaalde leersituaties kunnen worden overgedragen, maar het kan nooit verdrongen worden. Kinderen hebben behoefte aan de ervaring van het leren van hun ouders; ouders hebben de ervaring nodig van het instrueren van hun kinderen.
Zoals we verderop in dit hoofdstuk zullen zien, onze cultuur plaatst een enorme druk op de gezinnen met betrekking tot onderwijs. Het centrale van het leren voor kinderen in onze samenleving is af te stappen van het gezin, en de kern van het onderwijs is steeds verder af te komen staan van de ouders in de richting van de “deskundige”. Helaas, de expertise van de mens meestal wijkt af van de vreze des Heeren, en dus, vaak bij de ‘beste’ educatieve mogelijkheden vindt men het minste van die wijsheid die echt telt. Dit berooft niet alleen gezinnen van waardevolle wisselwerking maar ontneemt ook het onderwijs zijn blijvende waarde en doel.
Om dit onderdeel samen te vatten, zouden we willen herhalen dat God het gezin gewijd heeft, om de fundamentele sociale eenheid van de samenleving te zijn. Zij vormt de kern voor haar leden om te communiceren in zulke gemeenschappelijke activiteiten zoals werken, spelen, eredienst houden, eten, leren en spreken. En we hebben de vlaggen gehesen om te waarschuwen tegen die maatschappij, die het gezin onder druk zet om deze sociale interactie op te geven.
Wordt D.V. vervolgd.
John Coblentz
© Copyright 1992, Christian Light Publications