God heeft ons mensen voorzien van een afweermechanisme dat gevaren erkent en ons wil beschermen tegen schade. Maar wil God dat we verpletterd worden door angst? Zeker niet.

Door middel van opvoeding wordt een kind ertoe gebracht de bijzondere gevaren in zijn omgeving te herkennen om dienovereenkomstig te kunnen reageren. Elke slechte ervaring die we opdoen, vormt ons interne verdedigingsmechanisme – onze innerlijk gevoel van angst. Daardoor vermijden we vergelijkbare situaties.

We kunnen de Schepper dankbaar zijn voor dit innerlijke alarmsysteem, omdat het ons beschermt tegen vele onaangename of zelfs levensbedreigende situaties.

Vrees – godsvrucht

In de Bijbel wordt ons in het Oude en Nieuwe Testament geleerd dat een christen gevormd moet worden door het vrezen van God. Dit is geen angst in de normale betekenis van het woord, maar betekent dat we bevreesd moeten zijn om iets te doen dat in tegenspraak met God is.

Bovendien kan God van ons een respectvolle houding tegenover mensen en dingen die door Hem zijn geschapen, verwachten. Een student die zijn leraar respecteert, respecteert zijn autoriteit en volgt de juiste gedragsregels. Tegelijkertijd heeft de leerling volkomen vertrouwen in zijn leraar en omgekeerd.

God wil dat we een respectvolle houding tegenover Hem hebben, Zijn autoriteit voor ons persoonlijk accepteren. Salomo zegt: “Het beginsel van wijsheid is de vreze des HEREN” (Spr. 9:10). De vroedvrouwen die Mozes uit de Nijl trokken “vreesden echter God en deden niet wat de koning van Egypte tot hen gesproken had, maar lieten de jongetjes in leven” (Ex. 1:17).

Deze vrees voor God is een belangrijke voorwaarde dat de mens in vrede leven kan en voor verkeerde wegen bewaard wordt (verg. Hand. 9:31).

Angst overwinnen

Op de leeftijd van ongeveer 7-8 maanden gaan kleine kinderen door een periode heen waarin iedereen vreemd voor hen is, behalve hun eigen moeder. De oorzaak hiervan is de onderscheidende waarneming van het kind en het toenemende onderscheidingsvermogen van gezichten en personen. In dit stadium vragen de vaders en grootouders zich vaak af en zeggen: “Wat heeft het kind toch?!”

Deze fase van bevreemding is erg belangrijk, zodat kinderen hun vertrouwensrelatie met hun moeder niet aan iedereen overdragen – wat erg gevaarlijk zou zijn. Aan de andere kant moet in deze tijd de “valse angst” met betrekking tot vader en grootouders (speels) worden overwonnen.

Dit voorbeeld laat zien dat “valse angst” kan optreden, die kan en moet worden overwonnen.

Soorten overmatige angsten

Angsten kunnen heel verschillende kenmerken hebben:

• angst voor de toekomst en nederlagen;
• angst voor veranderingen en onvoorspelbare gebeurtenissen, “dodelijke slachtoffers”;
• angst om alleen te zijn of andere mensen te ontmoeten;
• angst voor verantwoordelijkheid en beslissingen;
• enzovoorts.

De lijst kan nog veel langer zijn. Tot op zekere hoogte zijn deze angsten een goede bescherming. Maar als deze angsten overmatig opduiken, lijdt de ziel daaronder. Dit kan leiden tot fobieën, dat iemand zich niet langer meer op straat vertrouwt of dat andere ziekten zoals depressie het leven bepalen. Vaak is het aanleg die tot dergelijke gevolgen leidt en die met een medicijn goed en effectief kunnen worden behandeld, zonder dat dit tot een verslaving aan medicijnen leidt.

God kent al deze angsten en wil iedereen helpen valse angsten te overwinnen.

Oorzaken: zonde

Hoe verschillend overmatige angsten ook zijn, ze zijn toch terug te voeren tot een kernprobleem. De eerste man was bang omdat hij “naakt was” en verborg zich (Gen. 3:10). De oorzaak was ongehoorzaamheid en zonde tegenover God. Zonde is de hele wereld doorgedrongen, mensen leven in angst en terreur. Dit betekent niet dat iedereen die in bepaalde staten van angst leeft, in bepaalde concrete zonden leeft. De hele schepping zucht onder de gevolgen van de zondeval (Rom. 8:22). Als gevolg daarvan hebben vele mensen neigingen, waardoor ziekelijke angsten gemakkelijker voorkomen.

Aan de andere kant is angst bij sommige mensen ook het gevolg van hun leven zonder God. Sommigen zijn vervuld van wraak en toorn en terroriseren hele volken (Gen. 42:21). Anderen leven lange tijd zonder God en worden bang als ze worden geconfronteerd met de waarheid (Dan. 5:9). De apostel Paulus zegt: “Verdrukking en benauwdheid over elke ziel van een mens die het kwade werkt, … maar heerlijkheid, eer en vrede voor ieder die het goede werkt” (Rom. 2:9,10).

Zonde kan duidelijke vormen aannemen, maar het kan ook eenvoudig daarin bestaan, dat iemand zonder God leeft.

De macht van de angst

Concrete zonden, een leven zonder God, verkeerde opvoeding en vele andere vormen van zonde kunnen ervoor zorgen, dat angst macht over een mens uitoefent en hem tot wanhoop leiden kan. De opkomst van valse angst kan ook sterk worden begunstigd door karakteristieke neigingen. Angst domineert dan het denken, handelen en voelen van de mens. Vrede, vreugde en veiligheid zijn uitgewist, het enige dat telt is angst.

Niemand praat graag over zijn angsten. Maar als je het toch geheim houdt, wordt het nog erger. Elke dag, elke maand, krijgt de angst nog meer macht en invloed over de ziel van de mens. Natuurlijk, als iemand zijn been breekt, gaat hij naar de dokter. Op dezelfde manier moet men met psychische problemen zoals angsten naar iemand gaan, die bekend is op dit terrein.

Angst kan zich manifesteren in lichamelijke symptomen zoals vermoeidheid, lusteloosheid, organische of zenuwklachten en angstneurose. Ze rooft de levensmoed en kan zelfmoordgedachten veroorzaken.

Andere oorzaken van angst

Ook als de zondeval de oorzaak van angst is, zou het fataal zijn om te denken dat elke angst zijn oorzaak heeft in een concrete zonde. Er zijn omstandigheden waarin iemand zonder eigen schuld komen kan en die vreselijke angsten veroorzaken. Als iemand bijvoorbeeld als kind misbruikt is, kan alles wat op een of andere wijze met de omstandigheden van dergelijke ervaringen samenhangt, vreselijke angsten en schokken veroorzaken. Hetzelfde geldt wanneer je bijvoorbeeld moeilijke omstandigheden in een lift hebt meegemaakt – je was een kind toen deze vast kwam te zitten. Dat je dan een fobie kunt ontwikkelen, is heel “natuurlijk”.

Daarnaast zijn er ook enkele organische oorzaken die de ene persoon angstiger maken dan de andere. We moeten er als ”waarnemers” voor oppassen om bij iemand die angstig is, als oorzaak een of andere zonde te vermoeden. Daarmee kunnen we het alleen nog maar erger maken.

Genezing

Hoe eerder men hulp zoekt, hoe sneller genezing kan optreden. Trouwens, dit geldt voor beide ‘soorten’ van angsten waarover we gesproken hebben. Voor “natuurlijke” angsten die een aanleiding hebben, is vaak een gedragstherapie zeer nuttig. De angst voor “enge ruimtes”, voor liften, enzovoorts kan op deze manier heel goed worden behandeld. Als een zielenherder of een echtpaar pastorale begeleiding zou kunnen bieden, is dit buitengewoon nuttig. Zo weet de betrokkene zich vakkundig en geestelijk in goede handen.

Bovendien geldt: de ziel die zich tot God keert zal erkennen: “U bent mijn hulp geweest” (Ps. 27:9).

Een ieder die Gods woorden wil aannemen, hoort Zijn stem zeggen: “Wees niet bevreesd, want Ik ben met u, wees niet verschrikt, want Ik ben uw God; Ik sterk u, ook help Ik u, ook ondersteun Ik u met Mijn rechterhand, die gerechtigheid werkt” (Jes. 41:10).

Voordat pijnstillers of andere geneesmiddelen worden ingenomen, moet door voorafgaande gesprekken met een arts worden bepaald, of en welke geneesmiddelen zijn vereist. Soms helpt het, dat de basishouding van het leven wordt gecorrigeerd, soms zijn kruidensupplementen voldoende, soms is hulp van een gelovige arts vereist. Het is altijd goed om eerst een getrouwe zielenherder te spreken die, met Gods hulp en met een meer objectieve blik van buitenaf gemakkelijker vaststellen kan, of de angsten alleen geestelijke of ook medische oorzaken hebben. Het is aangetoond, dat een kleine medicatie soms een aanzienlijke verlichting van het leven bewerkt.

Hoe goed de beste medicijnen ook zijn: als de relatie met God niet in orde is, komt het probleem in een andere vorm naar voren.

Onze wens is voor ieder die lijdt aan angst, dat hij op God kan vertrouwen en de hulp van een gelovige vriend kan aanvaarden.

“… geen uitweg ziende, maar niet geheel zonder uitweg …” (2 Kor. 4:8).

Er is een uitweg!!

© www.bibelsorg.de

Geplaatst in: Christendom
© Frisse Wateren, FW