Bijbelgedeelte: Johannes 3 vers 22-36

Het laatste getuigenis van Johannes de Doper

De laatste verzen van dit hoofdstuk bevatten het laatste getuigenis van Johannes de doper; het is een getuigenis van een zeer verheven soort. Het toont op een heel bijzondere manier de nederigheid van deze grootste man die uit vrouwen geboren is (Matth. 11:11).

“Daarna kwam Jezus met zijn discipelen in het land van Judéa en hield Zich daar met hen op en doopte. En ook Johannes doopte, in Enon bij Salim, omdat daar veel water was. En zij kwamen daar bij hem werden gedoopt. Want Johannes was nog niet in de gevangenis geworpen” (vs. 22-24)

De Heer Jezus was van Jeruzalem, waar Hij op het Pascha-feest was geweest en de ontmoeting en het gesprek met Nicodémus had gehad, naar het land Judéa gekomen, waar Hij doopte. Het is ook interessant om in deze hoofdstukken te zien hoeveel de Heer Jezus gereisd heeft; in hoofdstuk 4 vinden we na dit voorval hier, dat Hij door Samaria is gegaan op weg naar Galiléa (Joh. 4:3), in Johannes 4 vers 43 komt Hij aan in Galiléa, om na een korte tijd weer naar Jeruzalem te trekken (Joh. 5:1).

Johannes 4 vers 2 maakt duidelijk, dat de Heer Jezus Zelf niet doopte, maar Hij was Degene die het initiatief nam tot en verantwoordelijk was voor dit handelen van Zijn discipelen, want het was onder Zijn gezag dat zij gedoopt werden. Johannes de doper moet heel dicht bij de plaats geweest zijn waar de Heer Jezus doopte. We kunnen niet met zekerheid vaststellen waar deze plaats, Enon bij Salim, zich precies bevond. De opmerking dat er veel water was, geeft aan dat de doop een totale doop was, dat er genoeg water was om de dopelingen volledig onder te dompelen. De volledige onderdompeling van de persoon die gedoopt wordt, is ook wat het Nieuwe Testament ons leert over de voltrekking van de christelijke doop. De Heer Jezus zelf kwam ook uit het water omhoog nadat Hij gedoopt was (Matth. 3:16), dus Hij was van tevoren ondergedompeld. We vinden hetzelfde bij de kamerling in Handelingen 8 vers 38+39. Het Griekse woord baptizo, dat vertaald wordt als dopen, betekent indopen of onderdompelen, wat deze gedachte bevestigt. Maar we moeten duidelijk stellen dat onderdompeling in de doop van bekering door Johannes de doper niets te maken heeft met de betekenis van de christelijke doop, namelijk om gedoopt te worden tot de dood van de Heer Jezus, om met Hem begraven te zijn.

Het is duidelijk, dat Johannes de doper en de Heer Jezus deze bediening van de doop korte tijd parallel hebben uitgevoerd. De eigenlijke openbare bediening van de Heer Jezus begon pas later in Galiléa, na de gevangenneming van Johannes de doper (Mark. 1:14). Maar hier liep de bediening van de Heer Jezus korte tijd samen met die van Johannes de doper.

De opmerking dat Johannes de doper nog niet in de gevangenis was geworpen, maakt duidelijk dat de andere evangeliën waarschijnlijk eerder zijn geschreven, omdat Johannes, de schrijver van dit evangelie, duidelijk veronderstelt dat dit feit bekend was.

“Er ontstond dan een woordenstrijd [bij sommigen] van de discipelen van Johannes met een Jood over reiniging” (vs. 25).

Johannes de doper stond leerstellig volledig binnen het Jodendom, hij kondigde de Koning van het koninkrijk aan en verrichtte geen andere leerstellige christelijke dienst. Hij was de laatste profeet van het Oude Testament. De doop die zowel de Heer Jezus als Johannes de doper uitvoerden was een doop van bekering, gecombineerd met een belijdenis van zonden (verg. Matth. 3:7-12 met Matth. 4:17); het had dus te maken met het afwassen van zonden, met reiniging. Het was de uiterlijke uitdrukking van het feit, dat deze mensen innerlijk echt berouw hadden en in zekere zin hun onreinheid wilden laten wegwassen. Dat moet de reden zijn geweest voor dit argument. In het Oude Testament heeft onderdompeling alleen te maken met reiniging, dus dit geschil heeft duidelijk te maken met Joodse gebruiken en gaat geen stap verder dan dat.

“En zij kwamen naar Johannes toe en zeiden tot hem: Rabbi, Hij die met u was aan de overkant van de Jordaan, van Wie u  hebt getuigt, zie, Hij doopt en allen komen naar Hem toe” (vs. 26).

Johannes de doper mengt zich helemaal niet in deze discussie. Zijn discipelen spreken niet over de Heer Jezus bij naam, ze spreken alleen over Hij die bij jullie was aan de andere kant van de Jordaan. Voorbij de Jordaan betekent de oostkant van de Jordaan die van het land af ligt, dus Johannes de doper was niet langer daar, maar binnen het land.

Johannes de doper had herhaaldelijk met eerbied over de Persoon van de Heer gesproken en naar Hem verwezen, maar zijn discipelen spraken alleen over Hem in de derde persoon. Het lijkt alsof er een zekere jaloezie in hen was ontstaan omdat hun meester daardoor een beetje naar achteren was geschoven. Iedereen kwam naar de Heer Jezus toe, wat iets laat zien van de geweldige aantrekkingskracht die van Zijn Persoon uitgaat.

“Johannes antwoordde en zei: Een mens kan niets aannemen, tenzij het hem uit de hemel is gegeven. Uzelf getuigt <van mij>, dat ik heb gezegd dat ik niet de Christus ben, maar dat ik vóór Hem uit ben gezonden” (vs. 27-28).

Het antwoord van Johannes de doper toont zijn buitengewone nederigheid. Zijn antwoord is voorbeeldig. Hij denkt duidelijk niet aan zichzelf met deze woorden, maar aan Degene die Hij had aangekondigd. Hij herinnert hen eraan, dat hij hen al had verteld, dat hij niet de Christus was. In grote trouw had hij getuigd, dat hij alleen vóór Hem uitgezonden was. Daarmee wil hij meteen de opkomende jaloezie van zijn discipelen sussen.

Wat Johannes de doper hier in zeer algemene bewoordingen uitdrukt, namelijk dat iemand niets kan ontvangen tenzij het hem uit de hemel wordt gegeven, heeft betrekking op de Heer Jezus. De discipelen van Johannes de doper hadden zich met hun woorden afgevraagd of de Heer überhaupt wel het recht had om te dopen. En in het weerwoord van Johannes de doper wordt duidelijk bevestigd, dat de Heer dit recht natuurlijk had, omdat Hij het van boven had ontvangen. Hier zijn niet in de eerste plaats kenmerken bedoeld die de Heer zou hebben ontvangen, of mensen die tot Hem zouden zijn gekomen, maar Zijn woorden die Hij sprak. Johannes de doper nu hoorde deze stem (vs. 29), het waren woorden die Hij ook van boven had ontvangen (vs. 32). Johannes de doper daarentegen sprak vanaf de aarde (vs. 31).

Toen men Paulus het hoofd van een partij in Korinthe wilde maken, vroeg hij in een soortgelijke geest: “Wat is dan Apollos, en wat is Paulus? Dienstknechten …” (1 Kor. 3:5). Laten we ook denken aan de houding van Mozes toen hem het nieuws werd gebracht dat twee mannen in het kamp aan het profeteren waren en Jozua vond, dat Mozes zich hiertegen moest verzetten. Maar Mozes was niet bezig met zijn eigen persoon, maar met het feit dat God aan het werk was, ongeacht door wie (Num. 11:26-29; verg. Fil. 1:17+18). Mozes was, net als Paulus en hier ook Johannes de Doper, niet bezig met zijn eigen persoon, maar met Iemand die veel groter was! We kunnen veel leren van de houding van deze dienaren.

“Hij die de bruid heeft, is [de] bruidegom; maar de vriend van de bruidegom, die [daarbij] staat en hem hoort, verblijdt zich met blijdschap over de stem van de bruidegom. Deze blijdschap van mij dan is vervuld geworden” (vs. 29).

Wie is deze bruid over wie Johannes de Doper nu spreekt? Dit wordt niet uitgelegd in dit vers, maar we kunnen zeker denken aan de gemeente, want Johannes de Doper ziet de bruidegom in de Heer Jezus, maar ziet zichzelf alleen als vriend van de bruidegom, en hij maakt geen aanspraak om tot de bruid te behoren. De waarheid van de gemeente als de bruid van de Heer Jezus was op dit moment nog niet geopenbaard, en er wordt ook alleen de blik op de heerlijkheid en vreugde van de bruidegom gericht. Dit beeld gaat over Hem. Reeds in het Oude Testament benadrukt dit beeld van bruidegom en bruid de vreugde van de Bruidegom over zijn bruid (Jes. 62:5). Er zijn ook verschillende passages in de evangeliën die over de bruidegom spreken en waar het helemaal niet gaat over wie de bruid is (bijv. Matth. 9:14+15; Matth. 25:1-13). Ze moeten eenvoudig de opmerkelijke vreugde en heerlijkheid van de Bruidegom laten zien, en ze laten de relatie van anderen tot de persoon van de Bruidegom zien, niet de relatie van de bruid tot Hem. Als de bruid hier geïntroduceerd zou worden, zou dat ons afleiden van de Persoon van de Bruidegom. Daarom wordt hier niet uitgelegd wie zij is; er wordt eenvoudigweg voorgesteld, dat een bruidegom gekenmerkt wordt door het feit dat hij een bruid heeft.

Als de tijd komt dat de bruid van de Heer, de vrouw van het Lam, geopenbaard wordt (Openb. 19:7-9), dan zal alles wat Johannes de doper hier zegt volledig verwerkelijkt worden. Op deze bruiloft zal niet de bruid gezegend worden, maar degenen die uitgenodigd zijn voor de bruiloft – en Johannes de doper is een van die genodigden. Zoals we al gezien hebben in het commentaar op verzen 14-15 over het eeuwige leven, behoren de gelovigen van de genadetijd tot de bruid en de andere gelovigen tot de genodigden. Deze grootste man die uit vrouwen geboren is (Matth. 11:11) zal één van de belangrijkste genodigden zijn. Hij was de vriend van de Bruidegom hier op aarde, en hij verheugde zich dat zijn Meester de bruid had – hij wist nog niet wie deze bruid was – hij wist alleen dat zijn Meester haar had. En dat maakte hem blij.

Johannes de Doper is zelf de vriend van de bruidegom en staat daar en hoort de stem van de bruidegom en is dolgelukkig. Overigens heeft de Heer Jezus nooit ontkend dat Johannes de Doper in een vriendschappelijke relatie met Hem stond. Maar wat een nobele gezindheid spreekt er uit Johannes de doper! Hij spreekt met buitengewone woorden alleen over de heerlijkheid van de Persoon van Hem van wie hij getuigd had. Hij verliest zichzelf in de heerlijkheid van de Persoon van de Heer Jezus met woorden die alleen de Heilige Geest hem had kunnen geven.

Laten we ook niet kijken naar het soort relatie dat anderen met de Heer hebben, maar ons afvragen of mijn relatie met Hem gekenmerkt wordt door de vreugde van het zien van Hem en het horen van Zijn stem! Johannes de Doper verheugde zich over de stem van de Bruidegom. Horen wij ook niet de stem van onze Meester? Zou ons hart niet moeten opspringen van vreugde als Hij tot ons spreekt? Is ons verlangen volledig bevredigd? Is onze vreugde vervuld als we Zijn stem horen?

“Hij moet meer, maar ik minder worden” (vs. 30).

De vreugde van Johannes de doper had zijn hoogtepunt bereikt toen hij de Heer Jezus hoorde en zag, toen Hij voor hem stond, de Bruidegom is. Maar niet alleen zijn vreugde was vervuld, ook zijn opdracht die God hem had gegeven was vervuld, zijn dienst was voorbij. De Heer Jezus was hier nog niet begonnen met Zijn eigen openbare dienst, maar de gevangenneming van Johannes de doper stond voor de deur. Uiteindelijk betekenen deze woorden, dat Johannes de doper volledig van het toneel zou verdwijnen en zou aftreden, dat hij zijn dienst zou beëindigen. Van nu af aan zou de Persoon van de Heer Jezus alleen en in al Zijn grootheid voor de ogen van de mensen staan. Hij zou groeien, de genade en waarheid die door Hem waren gekomen zouden zelfs buiten Israël groeien.

Het toont opnieuw de oprechte nederigheid van Johannes de doper, dat hij hier geen moeite mee had. Hij was tevreden dat hij Hem had voorgesteld die zijn ziel liefhad. De Heer Jezus zelf had over hem gezegd, dat er niemand groter is dan Johannes de doper die uit vrouwen geboren is (Matth. 11:11). Waarom was er niemand groter dan hij? Omdat Johannes de doper, als laatste profeet uit het Oude Testament, was uitgekozen om de Heer Jezus rechtstreeks aan te kondigen als Zijn voorloper. Hier is er een zekere overlapping tussen deze twee bedieningen, en dan eindigt de dienst van de voorloper en begint de dienst van Hem Die hij had aangekondigd. Men zou bijna kunnen spreken van een overdracht van de staf, hoewel we natuurlijk weten dat de bediening van de Heer Jezus veel hoger was dan de bediening van Johannes de doper.

De woorden van dit vers zijn op ons allemaal van toepassing. We moeten onze dienst doen. Voor ons is de toepassing niet, dat onze dienst moet afnemen of ophouden, maar dat het op zo’n manier moet gebeuren, dat Christus groot wordt, dat onze eigen persoon volledig naar de achtergrond verdwijnt en de Heer Jezus boven alles wordt gezien. Onze achting voor onszelf moet afnemen, maar onze achting voor de Heer Jezus moet toenemen. We leren onszelf te vergeten, onszelf op de achtergrond te plaatsen en Hem de eerste plaats te geven.

“Hij die van boven komt, is boven allen; wie uit de aarde is, is uit de aarde en spreekt uit de aarde. Hij die uit de hemel komt, <is boven allen.> Wat Hij heeft gezien en gehoord, dat getuigt Hij; en zijn getuigenis neemt niemand aan” (vs. 31-32).

De Heer spreekt hier over Zichzelf en over wat Hij bij Zijn Vader in de Godheid heeft gezien (Joh. 8:28). We kunnen deze gebeurtenissen niet echt verklaren, omdat deze woorden ons de Godheid van onze Heer laten zien. Johannes de Doper sprak over de aarde, over de aardse kant van het koninkrijk (verg. het aardse in vs. 12). De Heer Jezus sprak over wat Hij in de hemel gezien en gehoord heeft (verg. vs. 11).

Er zijn hier meerdere vergelijkingen tussen de Heer Jezus en Johannes de doper, die bevestigen dat de Heer en Johannes vertegenwoordigers zijn van twee verschillende boodschappen. Johannes de doper stond voor het aardse, de Heer Jezus bracht het hemelse (vs. 12). Ze worden in deze verzen naast elkaar gezet wat betreft hun oorsprong, hun positie en hun boodschap. Op al deze gebieden was de Heer Jezus onvergelijkbaar groter dan Johannes de doper.

“Wie zijn getuigenis heeft aangenomen, heeft bezegeld dat God waarachtig is. Want Hij die God heeft gezonden, spreekt de woorden van God; want Hij geeft de Geest niet met mate” (vs. 33-34).

Een schijnbare tegenstelling met de laatste zin van vers 32, maar daar is het een abstracte uitspraak die niet in absolute zin moet worden opgevat; Johannes gebruikt deze abstracte vorm van uitspraken vaak in zijn schrijven. Het getuigenis van de Heer wordt niet aangenomen, deze uitspraak omvat noodzakelijkerwijs ook Zijn verwerping. Maar zelfs als dit de algemene trend is, zijn er mensen die Zijn getuigenis wel aannemen. We hebben een soortgelijke schijnbare tegenstrijdigheid in Johannes 1 vers 11+12, waar eerst wordt gezegd, dat Hij niet werd aangenomen, en dan wordt er gesproken over degenen die Hem wel aannamen. Dit zijn degenen die het getuigenis hebben aanvaard onder invloed van de Heilige Geest. God leidt ook iemand tegen de algemene trend in om dit getuigenis aan te nemen. En wie dit doet heeft het feit bezegeld, dat God waarachtig is, heeft daarmee getuigd van de waarachtigheid van God.

De Heer Jezus sprak de woorden van God en maakte zo duidelijk, dat God Hem gezonden had. En Hij sprak deze woorden van God in de kracht van de Heilige Geest. Dat God de Geest niet met mate geeft, slaat in de eerste plaats op de Heer Jezus, de volheid van de Godheid woont in Hem (Kol. 2:9). Maar wij gelovigen van de christelijke bedeling weten ook, dat de Heilige Geest in ons woont. God heeft ons niet alleen een deel van deze zegen gegeven, maar de Geest als geheel. Zonder beperking woont deze Persoon van de Godheid in ieder, die het hele verlossingswerk van de Heer Jezus voor zichzelf in geloof heeft aangenomen. De enige beperking bij ons is, dat we de Heilige Geest kunnen bedroeven in ons persoonlijke christelijke leven (Ef. 4:30), en in ons gezamenlijke plaatselijke gemeenteleven kunnen we zelfs Zijn actieve werking uitblussen (1 Thess. 5:19).

Alle profeten in het Oude Testament spraken, gedreven door de Heilige Geest (2 Petr. 1:21). God sprak altijd door de Heilige Geest. Maar deze profeten ontvingen de Geest slechts tijdelijk; de Geest kwam over hen en deelde, volgens Gods raadsbesluit, slechts bepaalde delen van de waarheid aan hen mee, en daarna was dit gedreven worden door de Heilige Geest voor hen weer voorbij. Het waren altijd afgemeten delen die aan deze profeten werden meegedeeld, en de Heilige Geest werd alleen in deze afgemeten mate aan hen gegeven. Hij woonde niet in hen. Maar toen de Heer Jezus op aarde kwam, was Hij voortdurend vol van de Heilige Geest, Hij woonde in Hem.

Deze waarheid geldt ook met betrekking tot het getuigenis, dat werd gegeven in verband met de Persoon van de Heer Jezus. Hij gaf een getuigenis hier op aarde, dat werd voltooid na de komst van de Heilige Geest door de instrumenten die Hij gebruikte. En dit getuigenis is volledig en compleet, God heeft er Zijn hele hart in geopenbaard en het hele geheimenis van Zijn wil aan ons meegedeeld. Ook in dit opzicht geeft God de Geest niet met mate.

Een drievoudig getuigenis van Johannes, de schrijver van het evangelie

De laatste twee verzen van dit hoofdstuk zijn niet langer de woorden van Johannes de doper, maar van Johannes, de schrijver van dit evangelie. De diepte van deze uitspraken gaat veel verder dan wat de opdracht van Johannes de doper was; het was niet zijn taak om deze eeuwige relatie van de liefde van de Vader voor de Zoon te beschrijven. Uitdrukkingen worden ook later in dit evangelie herhaald die bijna identiek zijn aan wat er in deze verzen staat. Dit alles is een duidelijk bewijs, dat we hier woorden hebben die door de Heilige Geest aan Johannes, de schrijver van dit evangelie, zijn gegeven.

“De Vader heeft de Zoon lief en heeft alles in zijn hand gegeven” (vs. 35).

De Heer Jezus heeft in deze woorden als Zoon de voorrang. Hij wordt hier voorgesteld op het gebied van de buitengewone heerlijkheid van Zijn Persoon, met het oog op Zijn getuigenis en het feit, dat Hij de Zoon is en daarmee de erfgenaam van alle dingen.

De Vader heeft de Zoon lief! De Vader heeft een volkomen waardering voor wat de Zoon is en wat Hij heeft gedaan. We vinden deze uitspraak zeven keer in het evangelie van Johannes (Joh. 3:35; 5:20; 10:17; 15:9; 17:23+24+26). Dit feit was en is eeuwig waar. Dit is nog een heerlijkheid van de Heer Jezus. Deze eeuwige liefdesrelatie was ook volledig geldig toen de Heer Jezus hier op aarde was als de eniggeboren Zoon. Daar gaf de Zoon de Vader nieuwe redenen om Hem lief te hebben. Van de andere kant, dat de Zoon de Vader liefheeft, wordt ook getuigd in het evangelie van Johannes (Joh. 14:31).

De Vader heeft de Zoon lief en heeft alles in Zijn hand gegeven (verg. Joh. 16:15). We hebben een prachtige oudtestamentische illustratie van dit vers met Abraham en Izak. In Genesis 22 hebben we al gezien, dat Izak de door zijn vader Abraham geliefde zoon was. In Genesis 24 lezen we vervolgens, dat Abraham Izak alles had gegeven wat hij had (Gen. 24:36).

In de voetwassing in Johannes 13 vers 3 zien we opnieuw, dat de Vader alles in de handen van de Heer Jezus heeft gegeven. Hier zien we de Heer Jezus als mens, want als God heeft Hij alles in Zijn bezit. Na Zijn werk aan het kruis gaf de Vader alles in Zijn handen als Mens. En voor het eerst in de geschiedenis van de mens op aarde zal Gods welgevallen opbloeien in de handen van een Mens. Hij zal alles naar Gods gedachten verder brengen en tot een heerlijk einde brengen.

“Wie in de Zoon gelooft, heeft eeuwig leven; maar wie de Zoon ongehoorzaam is1, zal [het] leven niet zien, maar de toorn van God blijft op hem” (vs. 36).

Dit laatste vers van het hoofdstuk is een indringend vers, dat eindigt met een samenvatting van de zegen van hen die geloven en het verschrikkelijke deel van hen die niet geloven, die niet gehoorzaam zijn aan het Woord van God. Een tafereel van oordeel sluit dit gedeelte af! Zij zullen het leven niet zien. Zij zullen nooit Hem zien, die leven is, de Heer Jezus. De toorn van God hoeft nog niet te komen, die is al over hen en zal over hen blijven!

Dit vers is een duidelijk argument tegen twee verderfelijke dwaalleringen. De leer van de alverzoening beweert, dat het oordeel van God over ongelovigen niet eeuwig is, maar slechts tijdelijk; op een bepaald moment zal God hen weer begenadigen. Maar hier lezen we, dat zulke mensen het leven niet zullen zien. Dit is een eeuwig oordeel. En de leer van de vernietiging beweert, dat er geen eeuwig bestaan van leven is, dat ieder mens op een gegeven moment helemaal zal ophouden te bestaan. Maar hier lezen we, dat de toorn van God op hem blijft, het zal nooit ophouden.

Volgens Efeze 2 vers 2-3 waren ook wij ooit zonen van ongehoorzaamheid en kinderen van de toorn. Nu zijn we kinderen van het licht en zullen we het leven zien; we zullen Hem zien zoals Hij is (1 Joh. 3:2). Dit is waar we op wachten, we kijken uit naar Zijn wederkomst!

 

 

Achim Zöfelt, © www.bibelstudium.de

Online in het Duits sinds 14.06.2018. [Samenvatting van Bijbelconferentie]

Geplaatst in: Christendom, Geloof, Gemeente
© Frisse Wateren, FW